Y Khoa Viet Nam

Nguyên nhân của bệnh SARS

- Nguyên nhân của SARS :

Các nhà khoa học tại CDC và nhiều phòng thí nghiệm khác trên thế giới đã phát hiện ra một loại virus mới thuộc chủng Coronavirus trong những bệnh nhân SARS. Hiện nay, virus này được nghi ngờ là nguyên nhân chính gây SARS, tuy nhiên cũng có nhiều virus khác cũng đang được nghiên cứu để tìm những nguyên nhân tiềm ẩn khác.

- Coronavirus :

Coronavirus là chủng virus có dạng vòng, quan sát dưới kính hiển vi. Virus này là nguyên nhân thường gặp của các bệnh lý mức độ từ nhẹ đến trung bình của đường hô hấp trên ở người, ở thú vật, virus thường gây bệnh ở hệ hô hấp, hệ tiêu hoá, bệnh gan và hệ thần kinh. Coronavirus có thể tốn tại trong môi trường bình thường trong thời gian khoảng 3h.

- Những bằng chứng chứng tỏ Coronavirus liên quan đến SARS :

Những nhà khoa học của CDC đã phân lập được virus từ hai bệnh nhân SARS, sau đó bằng các phương tiện đặc biệt, họ cuối cùng đã xác định được tác nhân này. Qua quan sát bằng kính hiển vi điện tử, virus này cho thấy có hình dạng và nhiều đặc điểm tương tự chủng coronavirus. Xét nghiệm mẫu huyết thanh của những bệnh nhân SARS cũng chứng tỏ họ đã nhiễm coronavirus. Nhiều xét nghệm cận lâm sàng khác cũng chứng tỏ virus này hiện diện trong nhiều chất dịch của bệnh nhân như đàm, nước mũi...

" border="0">
This photo taken through an electron microscope on Nov.18, 2003 shows the inactivated virus of the inactivated SARS vaccine.

Thêm nữa, qua phân tích gen của virus này cũng chứng tỏ nó thuộc nhóm coronavirus, nhưng không nằm trong các loại coronavirus đã biết trước đây. Tuy nhiên những bằng chứng trên không đưa ra kết luận rằng nguyên nhân của SARS chính là một loại coronavirus mới, vẫn còn nhiều nghiên cứu được thực hiện để tìm hiểu thêm liệu giả thuyết trên có đúng hay không ?

- Thông thường coronavirus chỉ gây bệnh nhẹ ở người, vậy tại sao loại coronavirus mới phát hiện này lại có thể gây một bệnh nguy hiểm, đe doạ tính mạng như thế ?

Hiện vẫn chưa có đủ thông tin để xác định đầy đủ mức độ nặng nhẹ của bệnh mà virus này có thể gây ra cho con người. Coronavirus thường gây bệnh ở đường hô hấp, nhất là đối với những bệnh nhân bị suy giảm miễn dịch. Virus cũng có thể gây những bệnh nặng ở thú vật như mèo, chó, heo, chuột và chim.

- Liệu những hiểu biết mới về virus này có làm thay đổi các thuốc dùng điều trị SARS hiện nay không ?

Khả năng coronavirus là nguyên nhân của SARS cũng không ảnh hưởng nhiều đến thuốc lựa chọn điều trị SARS. Các nhà khoa học vẫn đang nghiên cứu để tìm liệu có một loại thuốc nào thực sự hiệu quả đối với loại coronavirus mới này hay không ?

- Xét nghiệm chẩn đoán SARS

Hiện chưa có một xét nghiệm đặc hiệu nào giúp chẩn đoán chính xác một trường hợp nhiễm SARS. Tuy nhiên, theo CDC, hợp tác với Tổ chức Y tế Thế giới WHO và nhiều phòng thí nghiệm khác, thì có hai xét nghiệm đang được nghiên cứu hứa hẹn trong việc phát hiện ra kháng thể kháng loại virus này ở người bệnh. CDC đang tiếp tục hoàn chỉnh phương pháp này để phổ biến cho các phòng nghiên cứu khắp nước Mỹ và trên toàn thế giới.

- Có thông tin từ một số phòng nghiên cứu khác cho rằng nguyên nhân của SARS là do một loại virus thuộc chủng paramyxovirus ?

Một số phòng thí nghiệm thuộc mạng lưới của Tổ chức Y tế Thế giới báo cáo rằng họ đã phân lập được một loại virus thuộc chủng paramyxovirus từ những bệnh nhân SARS. Dù sao vấn đề này vẫn còn đang nghiên cứu.

Thuốc dùng để điều trị SARS

CDC khuyến cáo nên điều trị bệnh nhân SARS theo cùng một phác đồ và thuốc đã từng áp dụng cho các trường hợp viêm phổi nặng không điển hình mắc phải ngoài cộng đồng và không rõ nguyên nhân. Đã có một vài chế độ điều trị cho bệnh nhân SARS, nhưng hiện chưa có đủ thông tin chứng tỏ các chế độ đó có hiệu quả hay không. Phương pháp hiện nay được khuyến cáo là sử dụng các loại kháng sinh tác dụng lên các tác nhân gây viêm phổi không điển hình, kèm theo thuốc kháng virus như oseltamivir hoặc ribavirin. Một số thuốc kháng viêm steroid cũng được chỉ định dùng bằng đường uống hay tiêm mạch cho bệnh nhân để kết hợp với ribavirin và các thuốc kháng khuẩn khác.

Sự lan tràn của dịch SARS

- SARS lan tràn bằng cách nào ?

Bệnh lây từ người này sang người khác thông qua đường hô hấp là chủ yếu. Khi một người mang mầm bệnh ho hoặc hắt hơi, mầm bệnh theo các chất tiết từ đường hô hấp đi ra ngoài, lơ lửng trong không khí, và người khác hít vào. SARS có thể lan nhanh và rộng bằng không khí và qua tiếp xúc với các vật dụng và người mang mầm bệnh.

- Một người nhiễm bệnh có thể lây cho người khác trong thời gian bao lâu ?

Theo những nghiên cứu đến thời điểm này, người ta cho rằng khi bệnh nhân đang có triệu chứng của bệnh như ho, hắt hơi, thì đó là lúc khả năng lây bệnh cho mọi người xung quanh là cao nhất. Tuy nhiên hiện vẫn chưa thể xác định được khoảng thời gian cụ thể nào bệnh nhân SARS có khả năng lây bệnh.

- Đối tượng nguy cơ cao nhiễm SARS :

Những trường hợp mới nhiễm thường được phát hiện ở những người có tiếp xúc gần gũi trực tiếp với bệnh nhân SARS, như người sống trong cùng nhà, nhân viên y tế chăm sóc bênh nhân SARS mà không dùng các phương tiện bảo hộ nghiêm ngặt.

Thời gian ủ bệnh là bao lâu nếu bạn đã phơi nhiễm với SARS ?

Thời gian ủ bệnh trung bình của SARS là từ 2 – 7 ngày. Một số trường hợp cá biệt, có thể kéo dài trên 10 ngày. Bệnh thường khởi phát bằng triệu chứng sốt trên 38°C.

Triệu chứng của bệnh

Bạn nên nghi ngờ mình nhiễm SARS khi có những triệu chứng sau đây :

- Sốt cao hơn 38°C (hay 100.4°F) VÀ

- Có những triệu chứng lâm sàng của bệnh hô hấp như: ho, thở nhanh, thở nông, khó thở hoặc các triệu chứng trên X-quang VÀ

- Du lịch* đến những vùng có dịch trong vòng 10 ngày trước khi có các triệu chứng trên HOẶC
- Tiếp xúc** với một bệnh nhân nghi ngờ nhiễm SARS trong vòng 10 ngày trước khi xuất hiện các triệu chứng trên.

Những trường hợp có thể đã nhiễm SARS :

- Bằng chứng trên X- quang cho thấy dấu hiệu của hội chứng suy hô hấp
- Khám nghiệm tử thi tìm thấy dấu hiệu của hội chứng suy hô hấp mà không xác định rõ nguyên nhân.
* Du lịch : bao gồm cả việc di chuyển trên máy bay của các hãng hàng không những nước có dịch hay bay qua vùng dịch.

** Tiếp xúc với bệnh nhân SARS : có thể chăm sóc bệnh nhân SARS, sống cùng, hoặc tiếp xúc trực tiếp với các chất dịch tiết từ đường hô hấp hay máu của bệnh nhân .