Y Khoa Viet Nam

1. Chụp XQ cắt lớp điện toán _ CT
_ Hounsfield, một kĩ sư người Anh đã đưa ra kĩ thuật kết hợp chụp cắt lớp (tomography) với máy tính (computer) và năm 1972 máy chụp CT thế hệ đầu tiên ra đời, được gọi là “CT quy ước”

_ Năm 1989 máy chụp CT đa lớp cắt _ MSCT (Multislide CT), gọi là “CT xoắn ốc” hay “CT đa lớp cắt”. Thế hệ đầu tiên có 4 lớp cắt/giây và mới nhất số lát cắt đã phát triển lên 64 lát cắt/giây. (Nếu mình không nhầm thì ở Việt Nam hoặc tối thiểu là miền Nam, chỉ ở bệnh viện Hoàn Mỹ là có máy 64 lát cắt này, bây giờ ở nơi nào có thêm chưa thì mình không biết). Với CT xoắn ốc có thể tái hiện cơ quan khảo sát theo không gian 3 chiều.

_ Lợi ích của CT có thể hiểu giống như chúng ta có rất nhiều tấm phim X quang liên tục ở 1 vùng cơ quan cần khảo sát nào đó. Bởi vậy trên lâm sàng chúng ta phải cân nhắc kĩ lưỡng có cần chụp CT hay không hay chỉ cần X quang là đủ chẩn đoán rồi.

Hình CT ở bụng:

2. Chụp cộng hưởng từ _ MRI (Magnetic Resonnance Imaging)
_ Khác với CT dùng tia X, MRI dùng cộng hưởng từ trường để khảo sát.

_ Nguyên lý cơ bản dựa trên sự tồn tại của những nguyên tử Hydro trong các mô cơ thể. Khi các mô được đặt trong một từ trường cường độ lớn, các Proton trong các nguyên tử Hydro sẽ được cung cấp năng lượng dưới dạng những sóng tần số radio, khi ngưng cung cấp các sóng thì hệ thống sẽ hồi trả năng lượng và các Proton sẽ phát ra tín hiệu được máy tính xử trí, tính toán và hiện thành hình ảnh chẩn đoán. (nghe hơi phức tạp nhỉ)

_ Lợi ích căn bản của MRI cho phép xác định chính xác tổn thương phần mềm. Đến đây chắc các bạn có thể hình dung một cách sơ bộ việc chỉ định dùng CT hay MRI rồi nhỉ, cả 2 đều dùng để khảo sát khá toàn diện về mặt giải phẫu, nên một số trường hợp dùng cái nào cũng được.

_ Nhược điểm là thời gian chụp lâu, trung bình khoảng nửa tiếng hoặc hơn, do vậy có thể có sai lạc do bệnh nhân cử động khi phải nằm lâu.

Hình MRI ở não:

3. Y học hạt nhân (Nuclear Medicine) _ PET (Positron Emission Tomography)
_ CT và MRI cho phép thu nhận thông tin về cấu trúc giải phẫu chi tiết, còn PET cung cấp dữ liệu về hoạt động sinh lý và sinh hóa của các chất trong cơ thể, và đương nhiên vẫn thấy được phần nào về cấu trúc giải phẫu cơ thể.

_ Nguyên lý của PET là gắn chất đồng vị phóng xạ PDG18 cùng với nguyên liệu Positron để đánh giá chức năng hoạt động của tế bào thông qua việc thu nạp chất PDG18. Theo dõi sự chuyển hóa và trao đổi chất trong cơ thể.

_ Kết hợp PET và CT là bước đột phá trong chẩn đoán và theo dõi điều trị các bệnh ung thư, thần kinh, tim mạch…

_ PET có độ nhạy cao và độ tin cậy cao, chẩn đoán ung thư ở mức độ chi tiết. Đặc biệt còn cho thấy tổn thương sắp hình thành, tiến triển hoặc di căn đến vùng xa. Còn CT và MRI chỉ có thể thấy khi tổn thương đã hình thành.

2 hình ảnh về chụp PET:

(Theo http://diendanykhoa.com)