ThS.BS. Trần Hải Yến
Trong xã hội hiện đại, ứng dụng những phát minh tiên tiến của khoa học trong y tế ngày càng nhiều và càng hiệu quả. Một số bệnh lý trước đây tưởng chừng như không chữa được nay đã có giải pháp. Một trong số đó là tật khúc xạ.
Tật khúc xạ được đưa vào chương trình Thị giác 2020 của tổ chức Y tế Thế giới cho thấy tầm quan trọng của nó trong sức khỏe cộng đồng và mức độ quan tâm của xã hội đối với bệnh lý này. Thực vậy, hiện nay, 1/3 dân số thế giới mắc bệnh khúc xạ. Bên cạnh những phương pháp truyền thống như đeo kính gọng hoặc kính tiếp xúc, có rất nhiều người có nhu cầu điều trị vĩnh viễn, đặc biệt là khi nền kinh tế phát triển, đời sống gia tăng, mong muốn nâng cao chất lượng cuộc sống tất yếu nảy sinh và là nhu cầu chính đáng của con người.
Phẫu thuật chính là giải pháp cho những người muốn có một thị lực rõ ràng ở mọi thời điểm mà không phải lệ thuộc vào kính. Phẫu thuật giúp họ có thể tham gia tích cực hơn vào xã hội với những loại công việc trước đây họ không thể thực hiện do những hạn chế về chức năng thị giác.
Phẫu thuật khúc xạ nói chung và cận thị nói riêng là một chuyên ngành ứng dụng rất nhiều những phát minh hiện đại, tiên tiến của các lĩnh vực khoa học chính xác, công nghệ cao vào thực hành, do vậy tiến rất nhanh về phía trước. Khó mà tin được rằng rạch giác mạc hình nan hoa đã từng là lựa chọn hàng đầu của các bác sĩ cho tới cách đây 10-12 năm, trước khi laser excimer bắt đầu được ứng dụng rộng rãi. Trong thập niên qua, hàng loạt những cải tiến đã được áp dụng trong phẫu thuật laser excimer. Năm 1995, Photorefractive keratectomy (PRK) mở ra kỷ nguyên của phẫu thuật khúc xạ bằng laser với phương pháp laser bề mặt (surface ablation). Vào năm 1996, gần như 100% bệnh nhân được phẫu thuật khúc xạ laser bằng phương pháp PRK. Với những ưu thế vượt trội của mình Laser in situ Keratomileusis (LASIK) đã đưa ra một tiêu chuẩn điều trị khác hẳn, giảm hẳn những cảm giác khó chịu, đau nhức sau phẫu thuật ; thời gian phục hồi thị lực và trở về sinh hoạt, công việc hàng ngày rút xuống chỉ còn 1-2 ngày. Chính vì vậy, LASIK đã chiếm 98 % số ca phẫu thuật khúc xạ bằng laser vào năm 2000 và tiếp tục là phẫu thuật được ưa chuộng nhất cho tới nay.
Mặc dù những ưu việt của LASIK đối với đa số trường hợp tật khúc xạ là không thể nghi ngờ, nhưng bên cạnh đó cũng có một số nhóm bệnh nhân với đặc điểm giải phẫu hoặc đặc thù nghề nghiệp không hoàn toàn phù hợp với LASIK. Như trường hợp giác mạc mỏng, khô mắt... những người làm công việc trong môi trường dễ chấn thương như võ sĩ, quân nhân, cảnh sát...
Do vậy, phẫu thuật laser bề mặt vẫn được các nhà nghiên cứu tìm tòi phương thức mới, tốt hơn. Trong các phương pháp trước (PRK, LASEK), biểu mô được tách khỏi màng Bowman bằng chổi quay tự động, laser qua biểu mô hoặc dùng cồn pha loãng làm lỏng biểu mô. Với PRK, biểu mô được bỏ đi, còn LASEK lớp biểu mô được giữ lại và phủ lên bề mặt nhu mô sau khi chiếu laser.
Tuy nhiên sự khó khăn trong thao tác và một số bất lợi khác như đau nhức, chậm phục hồi thị lực làm cho cả phẫu thuật viên lẫn bệnh nhân e ngại. Chính vì vậy, EpiLASIK ra đời, EpiLASIK là một dạng phẫu thuật laser bề mặt, được phát triển từ phẫu thuật PRK và LASEK. Năm 2005, Pallikaris (Hy lạp) và cộng sự đã phát triển epikeratome và báo cáo kết quả phẫu thuật EpiLASIK, như một phương pháp mới để tách biểu mô khỏi màng Bowman trước khi chiếu laser. Dụng cụ này dùng dao lưỡi tù để tách biểu mô mà không cắt vào lớp nhu mô bên dưới. Với phương pháp này lớp biểu mô được tách bằng một dao cắt biểu mô tự động (Epikeratome), không cần sử dụng hóa chất, thao tác dễ dàng hơn, thời gian tạo vạt biểu mô nhanh hơn, bề mặt màng Bowman mịn màn và đều đặn hơn, bệnh nhân ít đau nhức hơn, thị lực phục hồi nhanh hơn và sớm trở về với sinh hoạt hàng ngày hơn so với PRK và LASEK. Ngày nay EpiLASIK trở nên ngày càng phổ biến cho những bệnh nhân có chỉ định phẫu thuật laser bề mặt do an toàn và hiệu quả.
Phẫu thuật Epi LASIK gồm hai bước chính: tạo vạt biểu mô và chiếu laser.
Phẫu thuật thực hiện sau khi nhỏ thuốc tê tại chỗ. Vùng mắt và da mặt được sát trùng bằng Betadine 5%, hai mi mắt được dán miếng keo dán vô trùng để cách ly lông mi và bờ mi với phẫu trường. Đặt vòng hút áp lực lên nhãn cầu, tách biểu mô giác mạc, thấm khô bề mặt, kiểm tra sự đều đặn và láng mịn của màng Bowman. Bệnh nhân được yêu cầu nhìn vào đèn định vị, kích hoạt máy để chiếu tia laser, thời gian, số lượng điểm bắn, vị trí điểm bắn, vùng quang học đã được máy tính toán dựa trên những thông số điều trị đưa vào. Kết thúc, những mảnh vụn trên nền nhu mô được rửa sạch bằng dung dịch đẳng trương. Đặt kính sát tròng giúp thúc đẩy quá trình lành sẹo. Mắt mổ được khám lại dưới sinh hiển vi sau phẫu thuật 30 phút, trước khi xuất viện. Tái khám được thực hiện sau phẫu thuật 1 ngày, 3 ngày, 1 tuần, 1 tháng, 3 tháng, hoặc sau đó tùy theo yêu cầu của phẫu thuật viên. Kính sát tròng được gỡ bỏ vào ngày thứ 3 hoặc thứ 4 sau phẫu thuật, bệnh nhân được uống thuốc giảm đau, nhỏ kháng sinh trong tuần đầu, kháng viêm trong tháng đầu, nước mắt nhân tạo trong 3 tháng đầu.
EPILASIK: Lớp biểu mô, một lớp rất mỏng nằm ngoài cùng của giác mạc được nâng lên và lấy đi trước khi chiêu tia laser. Trong ít ngày lớp biểu mô mới sẽ được tái lập tự nhiên chính tại vị trí đã được lấy đi.
LASIK: Vạt giác mạc dày hơn được cắt hướng xuống lớp nhu mô, lớp giữa của giác mạc. Sau Khi tạo hình bằng laser, vạt giác mạc được trải lại vị trí cũ.
Kết quả nghiên cứu EpiLASIK cho thấy tại thời điểm 3 tháng 80.4% bệnh nhân có thị lực từ 12/10 trở lên và 88.5% bệnh nhân hài lòng hoặc rất hài lòng với kết quả phẫu thuật.
Mặc dù LASIK vẫn là phương pháp chủ đạo trong phẫu thuật khúc xạ, sự phổ biến của nó trước hết là do bảo tồn được lớp biểu mô giác mạc nguyên vẹn, kết quả làm giảm tối đa sự đau nhức, khó chịu của bệnh nhân sau phẫu thuật, thị lực phục hồi nhanh chóng. Tuy nhiên có những tình huống phẫu thuật bề mặt vẫn là lựa chọn ưu việt thậm chí lựa chọn duy nhất. Trong các phẫu thuật bề mặt, hiện nay EpiLASIK có xu hướng ngày càng được ưa chuộng do giải quyết được những mặt hạn chế, đồng thời giữ và phát huy các ưu điểm của của PRK và LASEK.
EpiLASIK sẽ góp phần bổ sung một lựa chọn trong phẫu thuật khúc xạ bằng laser excimer, sao cho mỗi bệnh nhân đều có thể nhận được phương pháp điều trị tối ưu nhất cho trường hợp của mình đặc biệt là nhóm bệnh nhân có những đặc điểm không thuận lợi khi phẫu thuật LASIK.
Đăng nhận xét